صداهای قلبی صداهایی هستند که از حرکت جریان خون در قلب و عروق پیرامونی تولید میشوند و هنگام سمع قلب با گوشی پزشکی ممکن است شنیده شوند. این صداها میتوانند طبیعی یا غیرطبیعی باشند. سوفل قلب به صداهای غیر عادی قلب گفته میشود که در اثر گردش متلاطم خون در بدن ایجاد میشود مانند سوفل سیستولیکی که در بیماران دچار تنگی دریچه آئورت شنیده میشود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت .
صداهای قلبی به دو گروه اصلی سیستولیک (قابل سمع هنگام سیستول قلبی) و دیاستولیک (قابل سمع هنگام دیاستول) تقسیم میشوند.
محتویات
سمع طبیعی قلب
به صورت طبیعی صدای اول قلب (S1) هنگام آغاز سیستول سمع و ناشی از بسته شدن دریچههای دهلیزی-بطنی است. صدای دوم قلب (S2) هنگام آغاز دیاستول قلبی شنیده میشود و ناشی از بسته شدن دریچههای آئورت و شریان ریوی است. بین صدای اول و دوم S2 با زمان سیستول قلب مطابقت دارد و این زمان به طور طبیعی کوتاهتر از زمان بین صدای دوم و اول (دیاستول) است.
وجود مانع در پر شدن بطن در مرحله دیاستول ممکن است باعث ارتعاشات ناپایداری گردد که خیلی شبیه به هم است، هرچند قدری آهستهتر از صدای اول و دوم قلب است. در اینصورت صداهای قلب به صورت ترکیبی از سه جزء شنیده میشود که تأثیر آن بر شنوایی چون تاختن اسب است؛ بنابراین آن را ریتم گالوپ مینامند که ممکن است در ابتدای دیاستول، هنگام پر شدن سریع بطن یا موقع انقباض دهلیزی در سیکل قلبی شنیده شود.
محل سمع صداهای قلبی
صدای اول قلب از بسته شدن دریچههای میترال و تریکوسپید ایجاد میشود اگرچه ارتعاش دیواره بطن نیز میتواند در تولید صدا شرکت داشته باشد؛ لذا صدا در تمامی نواحی جلو قلبی شنیده میشود، ولی بهترین محل شنیدن آن ناحیه میترال است و صدای دریچه میترال در راس قلب یا PMI بهتر شنیده میشود. صدای دریچه تریکوسپید در چهارمین فضای بین دندهای چپ بهتر قابل سمع است.
صدای دوم قلب را بسته شدن دریچه آئورت و ریوی ایجاد میکند. هرچند این دو دریچه با هم بسته میشوند، ولی معمولاً دریچه ریوی کمی بعد از دریچه آئورت بسته میشود لذا صدای دوم اغلب دو قسمتی است. (دو جزء صدا وجود دارد) S2 بلندترین صدای قاعده قلب است. جزء آئورتی صدای دوم در ناحیه آئورتی و جزء ریوی به خوبی در ناحیه آپکس (البته با شدت کمتری) سمع میگردد. صدای دریچه آئورت در دومین فضای بین دندهای راست و صدای دریچه پولمونر در دومین فضای بین دندهای چپ بهتر شنیده میشود.
از آن جایی که نا هنجاری های آناتومیک ( مادرزادی یا اکتسابی ) باعث تغییر محل قلب در قفسه سینه می شوند ، نواحی سمع در بیماران مختلف متفاوت ست . برای مثال در آمفیزم قلب به سمت پایین رانده می شود و صداهای قلبی ممکن است در اپی گاستر بهتر شنیده شوند . علاوه بر این در بعضی موارد به سمع ناحیه زیر بغل ، نواحی سوپراکلاویکولار یا مهره های توراسیک نیاز می شود و گاهی برای سمع بهتر لازم است بیمار در حالت بازدم به جلو خم شود یا مانورهای خاصی انجام دهد .
سوفل
ارتعاشات قابل شنیدنی که به علت جریان گردابی خون از مجاری یا دریچه های غیر طبیعی قلب شنیده می شوند که طولانی تر از صداهای قلب می باشد . این جریان متلاطم خون در قلب و عروق بزرگ سبب ایجاد لرزش شده که به صورت صدای وزش باد یا pow شنیده می شود .
سوفل ها به سبب عوامل زیر ایجاد می شود :
- سیستولیک : به علت افزایش جریان خون یا ساختمان غیر طبیعی به وجود می آید .
- افزایش جریان خون در مواردی مانند آنمی ، تیروتوکسیکوز ، سپسیس ، نارسایی کلیوی و فیستول شریانی وریدی دیده می شود .
- نا هنجاری های ساختمانی شامل موارد تنگی آئورتی یا ریوی ، رگورژیتاسیون میترال ، MVT، VSD، ASD و…می شود .
- دیاستولیک : تنگی میترال و رگورژیتاسیون آئورتی یا ریوی
- مداوم : کوارکتاسیون آئورت و فیستول شریانی وریدی ، PAD
هدف از تشخیص سوفل های قلبی تشخیص شرایط خوش خیم و شرایطی است که نیازمند درمان اختصاصی جهت پیشگیری از عوارض و علائم می باشد .
تریل : ارتعاشات قابل لمس همراه سوفل است ، وجود تریل تنها بربلند بودن سوفل همراه آن دلالت دارد و اهمیت دیگری ندارد .