واژه BIPAP مخفف عبارت Bilevel Positive Airway Pressure است و در عمل و طراحی به یک دستگاه CPAP بسیار شبیه است. این دستگاه همانند دستگاه CPAP یک روش غیر تهاجمی برای درمان بیماران مبتلا به آپنه خواب است که هر دو ماشین، هوا را تحت فشار قرار داده و از طریق ماسک به راه های هوایی بیمار میفرستند. فشار بالای هوا، انسداد عضلات گلو را از بین میبرد.
دستگاه های BIPAP میتوانند شامل یک ویژگی زمان بندی تنفسی باشند که میزان تنفسها را در دقیقه ای که فرد باید مصرف کند اندازه گیری میکنند. اگر زمان بین تنفسهای فرد بیشتر از حد تعیین شده باشد، دستگاه میتواند به سیستم تنفسی بیمار فشار موقتی وارد نماید.
دستگاه کمک تنفسی BIPAP نوعی CPAP است که بین دو سطح فشار بالا و فشار پایین قرار دارد. سطح بالا، فشار مثبت راه هوایی دمی (IPAP) و سطح فشار پایین، فشار مثبت راه هوایی بازدمی (EPAP) نامیده میشود. در واقع BIPAP معادل CPAP + Pressure support است. شیب بین IPAP و EPAP باعث افزایش حجم جاری و در نتیجه باعث حفظ تهویه آلوئولی، کاهش Paco2 در شرایط هیپوونتیلاسیون، کاهش کار تنفسی، کاهش نوسانات فشار دیافراگمی و کاهش میزان تنفس میشود. EPAP برای حفظ باز بودن راه هوایی فوقانی، بهبود عملکرد ظرفیت باقی مانده و مقابله با آستانه PEEP داخلی در بیماریهای انسداد ریه تنظیم میشود.
مد S :
در این مد خود بیمار، تنفسهایش را کنترل میکند. تنفس توسط بیمار شروع میشود. در فشار EPAP تلاش دمی بیمار، فشار و فلوی داخل مدار را تعدیل میکند و فشار IPAP اعمال میشود. زمانی که فلوی دمی کاهش پیدا کند، فشاری به اندازه EPAP اعمال میشود.
مد T :
در این مد اگر خود بیمار نتواند بر اساس تعداد تنفس های تنظیم شده در دقیقه (BPM) تنفس کند، دستگاه با اعمال فشار IPAP/EPAP با نرخ تنظیم شده، به بیمار تنفس میدهد.
مد ST :
در این مد علاوه بر فشار IPAP/EPAP اپراتور (Backup Respiratory Rate) RR را تنظیم میکند. اگر تعداد تنفس بیمار کمتر از RR شود، سیستم به سمت مد Control حرکت میکند. در این مد اپراتور باید Backup Rate را معمولا 2-3 عدد کمتر از تعداد تنفس بیمار انتخاب کند. همچنین جهت بهبود عملکرد دستگاه میتوان حساسیتهای دمی و بازدمی را نیز تعیین کرد.
مد AVAPS :
در این مد تفاوت EPAP ، IPAP به صورت اتوماتیک طوری تنظیم میشود که بر اساس شرایط بیمار، حجم تنفسی از قبل تنظیم شده، اعمال میشود. برای مثال اگر قدرت عضلات تنفسی کاهش پیدا کند و حجم جاری (VT) کم شود، دستگاه Pressure Sopport بیشتری را اعمال میکند تا حجم جاری به مقدار تعیین شده برسد و برعکس آن هم امکان پذیر است.
مشکلات رایج در استفاده از دستگاه BIPAP و روش های رفع آنها
1- مشکل استفاده از دستگاه BIPAP: برای آن که بتوانید به دستگاه BIPAP خود عادت کنید بهتر است ابتدا ماسک را برای مدت کوتاهی متصل کرده و کمی اجازه دهید تا صورت شما به آن عادت کند. سپس هنگامی که در حال تماشای تلویزیون یا مطالعه هستید دستگاه را روشن کرده و اجازه دهید تا دستگاه شروع به کار کند. بعد از مدتی دستگاه را خاموش کرده و ماسک را جدا نموده و استراحت کنید. این عمل را در طول روز چندین بار تکرار کنید تا بتوانید در طول روز بتوانید حدود 2 ساعت با دستگاه BIPAP به خواب بروید. اینک شما به استفاده از دستگاه خود عادت کرده اید.
2- مشکل تحمل هوای فشرده: این مشکل با قابلیت Ramp دستگاه قابل حل است. این تنظیم به شما این اجازه را میدهد که با فشار هوای کم شروع کرده و سپس به طور خودکار و به آرامی فشار هوا به حالت تنظیم شده، افزایش مییابد.
3- خشکی دهان: از اساسی ترین مشکلات دستگاه های BIPAP خشک شدن دهان و مجاری تنفسی میباشد. تمامی دستگاههای جدید برای برطرف کردن این مشکل به مرطوب کننده یا Humidifire مجهز شده اند و تنظیمات دستگاه به شما این اجازه را میدهد که میزان رطوبت دهان و مجاری تنفسی خود را کنترل نمایید.